در دنیای پرشتاب رسانه‌های دیجیتال، مسأله پخش غیرمجاز آثار هنری و فیلم‌ها همچنان نگرانی جدی بسیاری از فیلمسازان و فعالان عرصه سینماست. در همین راستا، علیرضا صمدی، کارگردان فیلم «روایت ناتمام سیما»، در مصاحبه‌ای با خبرنگار مهر از حادثه پخش غیرمجاز این اثر پیش از اکران رسمی خبر داد و نگرانی‌های خود را از این روند بی‌سابقه بیان کرد.
حادثه پخش غیرمجاز؛ نقطه آغاز بحث
علیرضا صمدی اعلام کرده است: «من خودم هم از طریق یکی از دوستان مطلع شدم که فیلم به صورت غیرقانونی در فضای مجازی منتشر شده است.» او ادامه می‌دهد که در هنگام سفر، دوستی لینک فیلم را در کانال‌های تلگرام برای وی ارسال نموده و بلافاصله با دفتر پخش تماس گرفته شد. دفتر پخش نیز در شرایطی که تعطیلات رسمی در جریان بود، پیگیری لازم را انجام دادند و مشخص شد که انتشار غیرمجاز فیلم از طریق بنیاد سینمایی فارابی و به یک کانال یوتیوبی داده شده است.
این حادثه مجدد توجه به مدیریت و نظارت بر آثار سینمایی از طریق فضاهای دیجیتال را به چالش کشیده و فضای گفتگو درباره نقش نهادهای مرتبط مانند بنیاد فارابی را داغ کرده است. در همین راستا علیرضا صمدی اظهار سؤال کرده که چرا فیلمی که روند تهیه و اکران رسمی‌اش به درستی طی نشده است، بدون احراز هویت و با خسارت مالی احتمالی به دارنده مالکیت محول شده است.
پاسخ‌های مدیران و واکنش‌های هنری
با اینکه دفتر پخش تلاشی جدی در پیگیری موضوع داشت، پاسخی که از سوی بنیاد سینمایی فارابی دریافت شد، تنها به عنوان «اشتباه شده است» مطرح شده است. صمدی در بیان نگرانی‌های خود خاطر نشان می‌کند که مشکلات مشابه، سرمایه فردی سازندگان فیلم را به خطر انداخته و منجر به زیان‌های مالی و هنری شده است. او ادامه می‌دهد: «سرمایه فردی به باد می‌رود و تنها پاسخشان این بوده که اشتباه شده است!». این اظهارات بیانگر بی‌توجهی احتمالی مسئولین به آثار تولید شده در بخش خصوصی و نهادهای فرهنگی مشترک با بنیادهایی نظیر فارابی است.
در همین میان، علیرضا صمدی ابراز ناامیدی کرده و می‌گوید: «من تا به امروز پیگیری از سمت شخص یا نهادی ندیدم…»؛ این بی‌توجهی، به ویژه در زمانی که بنیاد سینمایی فارابی هنوز مدیرعاملی ندارد، می‌تواند پیامدهای جدی برای صنعت سینما به همراه داشته باشد. عدم مدیریت مشخص در سازمان‌های وابسته، موجب سردرگمی در تعیین مسئولیت‌ها و پاسخگویی در مواقع بحرانی مثل این پخش غیرمجاز شده است.
درگیری‌های مالکیتی و همکاری‌های مشترک
موضوع مالکیت فیلم نیز در گفت‌وگوهای صمدی به بحث گذاشته شد. او اعلام می‌کند که در فیلم «روایت ناتمام سیما»، بنیاد سینمایی فارابی مالکیت ۵۵ درصد از فیلم را به عهده دارد و ۴۵ درصد باقی‌مانده از طریق تلاش‌های گروهی و سرمایه‌های مشترک بخش خصوصی تامین شده است. این تقسیم‌بندی نشانگر تلاش‌های مضاعف فیلمسازان برای تحقق پروژه‌های بزرگ و همکاری‌های مشترک بین بخش خصوصی و نهادهای دولتی می‌باشد.
علیرضا صمدی در اشاره به این توافق‌نامه، بر ارزش افزوده همکاری‌های هنری تأکید نمود و ابراز امیدواری کرد که در برخورد با چنین مسائلی، مسئولان نهادهای دولتی رویکردی منصفانه و تعامل سازنده با آثار بخش خصوصی اتخاذ کنند. او تاکید می‌کند: «با کسی که از بخش خصوصی آمده و با بنیاد فارابی شریک شده است، تعامل بهتری داشته باشند»، چرا که مواردی از جمله پخش غیرمجاز فیلم و اشتباهات مدیریتی، حساسیت‌های اقتصادی و هنری را به دنبال دارد.
تأثیر پخش زودهنگام بر فروش اکران آنلاین
یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های صمدی، تأثیر منفی انتشار غیرمجاز فیلم در فضای مجازی بر فروش اکران آنلاین است. او بیان می‌کند که فروش آنلاین در دو تا سه روز نخست که معمولاً بحرانی‌ترین دوره برای یک فیلم محسوب می‌شود، به واسطه اشتباه اتفاق افتاده و انتشار زودهنگام فیلم در شبکه‌های تلگرام و ماهواره‌ای به شدت مختل شده است. این اتفاق نه تنها فرصت جذب مخاطب و سوددهی ناشی از فروش آنلاین را از بین برده، بلکه به ارزش ادبی و هنری فیلم نیز لطمه زده است.
با توجه به تجربیات پیشین و اهمیت بازار آنلاین در عرصه سینمای ایران، می‌توان گفت که سوء مدیریت در مسائل حقوقی و توزیع اثر، از جمله عواملی هستند که بایستی به طور جدی مورد توجه قرار گیرند. همچنین رویکردهای مدیریتی نهادهای مرتبط باید از نقاط ضعف گذشته عبرت گرفته و شیوه‌های نظارتی بهبود یابد تا از بروز حوادث مشابه در آینده جلوگیری شود.
فراخوان به مواجهه مسئولانه با چالش‌های پخش غیرمجاز
در پایان صحبت‌های خود، صمدی خواستار یک برخورد منصفانه و حرفه‌ای از سوی مسئولان نسبت به پروژه‌های مشترک می‌شود. او ضمن اشاره به افتخار حضور فیلمش در جشنواره‌های بین‌المللی و اکران در خارج از کشور، تاکید می‌کند که چنین سوء مدیریتی نشان‌دهنده عدم توجه کافی به ارزش‌ها و حقوق همرزمان بخشی از هنر ایرانی است. دعوت وی به داشتن رویکردی شفاف و پاسخگو در مسائل پخش غیرمجاز، می‌تواند نقطه عطفی در رفع مشکلات مدیریتی و حقوقی در عرصه سینما محسوب شود.
داستان در پشت فیلم «روایت ناتمام سیما»
خلاصه داستان فیلم «روایت ناتمام سیما» به شیوه‌ای جذاب و معمایی روایت می‌شود؛ در این اثر داستان روانشناسی معروفی که پس از افشای یک خبر در فضای مجازی دستخوش تغییرات عمیق و غیرمنتظره در زندگی‌اش می‌شود، به تصویر کشیده شده است. نقش‌های درخشان به عهده بازیگران مطرحی از جمله حامد کمیلی، آزاده صمدی، مهران احمدی، مسعود کرامتی، مریم سعادت و غزل شاکری، علاوه بر جذب مخاطب، ارزش‌های هنری و اجرایی فیلم را دو چندان کرده است.
این ماجرا نه تنها نشانگر مشکلات ناشی از عدم همگامی فناوری با مقررات قانونی است، بلکه توجه را به اهمیت نظارت دقیق بر محتوای منتشر شده در فضای مجازی و ضرورت همکاری میان بخش خصوصی و نهادهای دولتی جلب می‌کند. به تبع این موارد، انتظار می‌رود مسئولان در آینده با اتخاذ رویکردی حرفه‌ای و مدبرانه، هم زمینه رشد و شکوفایی هنر را فراهم کنند و هم از انتشار غیرمجاز آثار فرهنگی جلوگیری نمایند.
نتیجه‌گیری
ماجرای پخش غیرمجاز فیلم «روایت ناتمام سیما» نمونه‌ای از مشکلات و چالش‌های موجود در صنعت سینمای کشور است که در برابر نفوذ سریع فضای مجازی و عدم هماهنگی میان بخش‌های مختلف قرار گرفته است. این حادثه بار دیگر ضرورت توجه به مسائل حق مالکیت، رعایت قوانین کپی‌رایت و مدیریت صحیح نهادهای مرتبط مانند بنیاد سینمایی فارابی را برجسته کرده است. امید است با تکیه بر تجربیات گذشته و اصلاح سیاست‌های نظارتی، شاهد فضای سالم‌تر و حرفه‌ای‌تری در عرصه سینمای کشور باشیم که هم ارزش‌های هنری و هم منافع اقتصادی همه طرف‌ها حفظ شود.
با ارائه یک فراخوان به مسئولین و دعوت به برخورد منصفانه، علیرضا صمدی خواستار آن است که اشتباهات رخ داده به سرعت جبران و تلافی نشود و ابعاد حقوقی و اجرایی آثار هنری به درستی حفظ شود. این رویکرد می‌تواند اطمینان خاطر بیشتری را برای تمام هنرمندان و کارگردانان فراهم آورد تا از موانع ناشی از فساد مدیریتی و نارسایی‌های قانونی جلوگیری گردد و فرهنگ سینمایی ما در آینده‌ای نزدیک به رشد و شکوفایی قابل توجهی دست پیدا کند.
