در عصر جهانی‌شدن و رقابت فزاینده در بازار کار، فارغ‌التحصیلان دانشگاهی به دنبال فرصت‌های جدید و بهتر مهاجرت به کشورهای پیشرفته هستند. در سال‌های اخیر، شاخص Footloose مجله اکونومیست که بر مبنای داده‌های نظرسنجی جهانی گالوپ با مشارکت ۱۵۰,۰۰۰ نفر سالانه تدوین می‌شود، چشم‌انداز جذابیت کشورها را برای این قشر روشن کرده است. در این مقاله به بررسی ۲۰ کشور برتر از نظر جذابیت برای فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در بازه‌های زمانی ۲۰۱۰-۲۰۱۲، ۲۰۱۳-۲۰۱۵، ۲۰۱۶-۲۰۱۸ و ۲۰۲۱-۲۰۲۳ پرداخته می‌شود و نکات کلیدی در خصوص مهاجرت دانشجویی و شغلی از منظر اقتصادی و فرهنگی مورد تحلیل قرار می‌گیرد.
کانادا؛ مقصد برتر فارغ‌التحصیلان
از ابتدای سال ۲۰۱۰، کانادا بدون شک همواره در رتبه‌های اول تا سوم قرار داشته است. این کشور با ارائه طیف گسترده‌ای از مسیرهای مهاجرتی، برنامه‌های ویزای کار پس از تحصیل و حمایت‌های ویژه از تازه‌واردان، توانسته است جایگاه ویژه‌ای در میان فارغ‌التحصیلان دانشگاهی پیدا کند. برآوردهای اخیر اکونومیست نشان می‌دهد که حدود ۱۷ میلیون فارغ‌التحصیل در صورت فراهم شدن شرایط، تمایل به مهاجرت به کانادا دارند؛ اما پس از کسر افرادی که قصد ترک این کشور را دارند، خالص مهاجرت به سطح ۱۵ میلیون نفر می‌رسد. از این رو، سیاست‌های مهاجرتی انعطاف‌پذیر و برنامه‌های حمایتی کانادا، این کشور را به یکی از جذاب‌ترین مقاصد مهاجرت برای فارغ‌التحصیلان تبدیل کرده است.
استرالیا و ایالات متحده؛ رقابت برای جذب استعدادهای برتر
در کنار کانادا، استرالیا و ایالات متحده نیز به عنوان دو قدرت اقتصادی و علمی در میان کشورهایی که فارغ‌التحصیلان به آن‌ها مهاجرت می‌کنند، مطرح هستند. استرالیا با جذب حدود ۹ میلیون فارغ‌التحصیل جدید، به ویژه از طریق سیاست‌های ویزای کار پس از تحصیل و شرایط مطلوب زندگی، توانسته است توجه جوانان و متخصصان را به خود جلب کند. از سوی دیگر، ایالات متحده با ظرفیت جذب بیش از ۲۱ میلیون استعداد، در سطح نظری دارای پتانسیل بالایی است؛ اما خروج تقریبی ۱۶ میلیون نفر از این جمعیت موجب شده تا مهاجرت خالص آمریکا تنها به ۵ میلیون نفر کاهش یابد. این نکته نشان می‌دهد که عوامل اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در جذب و نگه‌داشت فارغ‌التحصیلان نقش بسزایی دارند.
تحلیل جذابیت کشورها بر اساس ملیت فارغ‌التحصیلان
تحلیل‌های منتشر شده نشان می‌دهد که جذابیت کشورها از منظر ملیت نیز متغیر است؛ به عنوان مثال، کانادا به عنوان مقصدی جذاب برای مکزیکی‌ها شناخته می‌شود، در حالی که استرالیا و آمریکا در جذب کارگران چینی عملکرد خوبی از خود نشان داده‌اند. این تفاوت‌ها ناشی از سیاست‌های مهاجرتی، فرهنگ‌های متنوع و فرصت‌های شغلی منحصر به فرد هر کشور است. فارغ‌التحصیلانی که به دنبال ارتقای شغلی و زندگی با کیفیت بهتر هستند، اغلب کشورهایی را انتخاب می‌کنند که سیاست‌های پذیرنده و امکانات رفاهی گسترده‌ای در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد.
نیوزیلند؛ نخستین مقصد نسبت به جمعیت فارغ‌التحصیلان
در رتبه‌بندی نسبی به جمعیت فارغ‌التحصیلان، نیوزیلند از سال ۲۰۱۰ به عنوان مقصد اول شناخته شده است. این کشور با ارائه سیاست‌های مهاجرتی مساعد و برنامه‌های ویزای کار پس از تحصیل، به ویژه برای فارغ‌التحصیلان جوان، توانسته است جایگاه ویژه‌ای در میان کشورهایی که به دنبال جذب استعدادهای نوظهور هستند، کسب کند. تجربه موفق نیوزیلند در ایجاد شرایطی مطلوب برای مهاجرت دانشجویی، الگویی برای سایر کشورها محسوب می‌شود.
پرتغال؛ جهش چشمگیر در جذب فارغ‌التحصیلان
یکی از نکات برجسته در شاخص Footloose، رشد چشمگیر پرتغال است. این کشور در بازه زمانی ۲۰۱۰-۲۰۱۲ در رتبه‌بندی کلی در جایگاه ۲۴ قرار داشت و به تدریج تا سال ۲۰۲۳ به رتبه ۱۳ ارتقا یافته است. همچنین رتبه‌بندی هر فارغ‌التحصیل در پرتغال از ۲۵ به ۸ کاهش یافته که نشان از سه برابر شدن سهم فارغ‌التحصیلان جهانی علاقه‌مند به مهاجرت به این کشور دارد. دلیل اصلی موفقیت پرتغال، تمرکز بر جذب کارگران مجازی و فریلنسری از طریق صدور ویزای ویژه برای افراد مستقل است. این سیاست‌های نوین و هدفمند، پرتغال را به یکی از کشورهای پیشرو در جذب استعدادهای بین‌المللی تبدیل کرده است.
نتیجه‌گیری
با توجه به تغییرات پویا در بازار کار جهانی و روند رو به رشد مهاجرت فارغ‌التحصیلان دانشگاهی، کشورهایی مانند کانادا، استرالیا، ایالات متحده، نیوزیلند و پرتغال به دلیل سیاست‌های مهاجرتی مساعد، شرایط زندگی مطلوب و فرصت‌های شغلی برتر، انتخاب‌های جذابی به حساب می‌آیند. فارغ‌التحصیلان باید بر اساس اهداف شغلی و سبک زندگی خود، کشور مقصد مناسبی را انتخاب کنند و از مزایای هر کشور بهره‌مند شوند. تحلیل‌های موجود از شاخص Footloose مجله اکونومیست نشان می‌دهد که تغییرات در سیاست‌های مهاجرتی و اقتصادی هر کشور، به‌طور مستقیم بر جذابیت آن کشور برای فارغ‌التحصیلان تاثیرگذار است. در نتیجه، بررسی دقیق این شاخص‌ها و مقایسه شرایط کشورها می‌تواند به تصمیم‌گیری بهتر و موفق‌تر در مسیر مهاجرت و اشتغال کمک نماید.
در نهایت، با توجه به روندهای رو به رشد جهانی در زمینه مهاجرت فارغ‌التحصیلان، همواره توصیه می‌شود که افراد با تحقیق و بررسی‌های جامع و به‌روز، تصمیم‌گیری کنند تا بتوانند از فرصت‌های بین‌المللی بهره‌مند شوند و آینده‌ای روشن و موفق برای خود رقم بزنند.
