زلزله یکی از مرموزترین و وحشتناک ترین بلایای طبیعی است. اگرچه ما سرنخهایی از زمان وقوع زمینلرزههای بزرگ داریم، زلزلههای کوچکتر میتوانند در هر زمان و هر مکان رخ دهند، شهرها را ویران کرده و باعث بلایای ثانویه مانند آتشسوزی، رانش زمین و سونامی شوند. تغییرات آب و هوا یا گرم شدن کره زمین باعث افزایش سایر بلایای طبیعی مانند آتش سوزی و طوفان می شود. بنابراین آیا می تواند زلزله ها را نیز رایج تر کند؟
بزرگترین و خطرناک ترین نوع زمین لرزه زمین لرزه زمین ساختی است. این زمین لرزه ها به دلیل صفحات تکتونیکی، صفحات سنگی عظیمی که پوسته زمین و گوشته بالایی را تشکیل می دهند، رخ می دهد. گرمای ناشی از اعماق سیاره باعث می شود که این صفحات به طور متوسط 1.5 سانتی متر در سال جابجا شوند و باعث ساییده شدن آنها به یکدیگر می شود. فشار در آن نواحی تا رسیدن به نقطه شکست افزایش می یابد. سپس آن صفحات به طور ناگهانی حرکت می کنند و انرژی آزاد می کنند و باعث زلزله می شوند.
برخلاف سایر بلایای طبیعی، زمان وقوع زلزله اغلب غیرقابل پیش بینی است و در نتیجه تخلیه برنامه ریزی شده تقریبا غیرممکن است.
گرم شدن زمین ممکن است باعث وقوع زلزله در فواصل زمانی نزدیک شود
به گفته کارشناسان، متأسفانه با گرم شدن زمین، احتمال وقوع زلزله نزدیکتر و با شدت بیشتر وجود دارد. با گرم شدن کره زمین، یخچال های طبیعی با سرعت بیشتری در حال ذوب شدن هستند. جان کسیدییک لرزهشناس در سازمان زمینشناسی و دانشگاه ویکتوریا، کانادا، میگوید زمانی که آب یخچالهای ذوب شده بر روی خشکی و دریا جریان مییابد، زمینی که قبلاً در زیر آن قرار داشت بالا میآید.
بالا آمدن زمینی که آب به دریا ریخته است مانند زمانی است که کودک حلقه شنای استخر را به زیر سطح آب فشار می دهد و سپس آن را رها می کند. تا زمانی که فشار از بالا وجود داشته باشد حلقه پایین می ماند، اما به محض اینکه این فشار آزاد شد دوباره بالا می رود. کسیدی گفت: «وقتی این اتفاق میافتد، اختلاف فشار میتواند باعث شود که گسلهایی که قبلاً غیرفعال بودند، ناگهان فعال شوند و باعث زلزله شوند.»
نگرانکنندهتر از زمینلرزههای ناشی از ذوب شدن یخچالهای طبیعی، زلزلههایی هستند که ممکن است در اثر افزایش سطح دریا ایجاد شوند. مارکو بونهوفژئوفیزیکدان مرکز تحقیقات علوم زمین GFZ و دانشگاه آزاد برلین در آلمان گفت: “با افزایش سطح دریا، فشار زیر آب بر بستر دریا نیز افزایش می یابد. با افزایش فشار آب، فشار روی خطوط گسل نزدیک ساحل نیز افزایش می یابد. “
بونهوف گفت: «بسیاری از زمین لرزه ها در اواخر چرخه لرزه ای خود رخ می دهند. به این معنی که فقط یک افزایش اندک فشار برای پیشبرد ساعت لرزه ای آنها کافی است. این ممکن است برای ایجاد زلزله در بسیاری از نقاط کافی باشد.»
بونهوف افزود: حتی اگر اکنون استفاده از گازهای گلخانه ای را متوقف کنیم، تا 1000 سال طول می کشد تا از افزایش سطح دریا جلوگیری کنیم. او پیشبینی میکند که تا آن زمان، فاصله بین زلزلههای بزرگ ساحلی کوتاهتر میشود.
از آنجایی که پیشبینیهای مربوط به صفحات زمین قرنها طول میکشد تا اثبات شود، تحقیقات بونهوفر عمدتاً بر اساس مدلهای موجود است. برای مثال، دانشمندان افزایش و کاهش سطح آب در دریای سالتون کالیفرنیا را در طول هزار سال گذشته مدلسازی کردند و دریافتند که وقتی دریاچه پر بود، زمینلرزههای بیشتری در امتداد گسل سن آندریاس روی داد.
با این حال، کسیدی مطمئن نیست که آیا افزایش سطح دریا فشار را به اندازه ای تغییر می دهد که این زمین لرزه های بسیار بزرگ، حداقل در طول زندگی ما، سریعتر اتفاق بیفتند. وی تاکید کرد: زمانی که این زمین لرزه ها رخ می دهد، گرمایش زمین آنها را خطرناک تر می کند. با افزایش سطح دریا، سونامی های ناشی از زلزله به خشکی های دورتر از ساحل می رسد. گرم شدن اقیانوس ها منجر به افزایش بارندگی می شود که خطر زمین لغزش های ناشی از زلزله را افزایش می دهد. باران همچنین لرزش زمین لرزه را بارزتر می کند، زیرا هر ارتعاشی در زمین مرطوب بسیار بیشتر از زمین خشک است. اما، تا زمانی که این اتفاق نیفتد، پیش بینی دقیق آن دشوار خواهد بود.